ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ ଫେବୃଆରୀ ୮ (ଓଡ଼ିଆ ପୁଅ/ମନୋସ୍ୱିନୀ ପ୍ରହରାଜ) ବର୍ତ୍ତମାନ ସମୟରେ ଇନ୍ଧନ ସହ ଜଡିତ ଚିନ୍ତା ଶେଷ ହୋଇପାରେ। ବାସ୍ତବରେ ଆଇଆଇଟି ଦିଲ୍ଲୀର ଅନୁସନ୍ଧାନକାରୀମାନେ ଜଳରୁ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ ଇନ୍ଧନ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାର କୌଶଳ ପାଇଛନ୍ତି। ଏହି ନୂତନ ଟେକ୍ନୋଲୋଜିରୁ ଇନ୍ଧନ ପ୍ରସ୍ତୁତି କେବଳ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଶସ୍ତା ହେବ, ତାହା ନୁହେଁ କିନ୍ତୁ ଏହା ହେଲେ ମଧ୍ୟ ଏହା ସାଧାରଣଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ବଡ଼ ସମ୍ଭାବନା ସୃଷ୍ଟି କରିବ।
କମ୍ ମୂଲ୍ୟର ଇନ୍ଧନ
ଏହି ବିଶ୍ଳେଷଣରେ, ରିସର୍ଚ୍ଚରମାନେ ଜଳକୁ ସ୍ୱଳ୍ପ ମୂଲ୍ୟ ତଥା ସ୍ୱଚ୍ଛ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ ଇନ୍ଧନରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାରେ ସଫଳ ହୋଇଛନ୍ତି। ଏଥିପାଇଁ ସେମାନେ ସଲଫର୍-ଆୟୋଡିନ୍ ଥର୍ମୋକେମିକାଲ୍ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ଚକ୍ର ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ବ୍ୟବହାର କରିଥିଲେ। ଏହି ବିଶ୍ଳେଷଣ ନିମନ୍ତେ ONGC ଶକ୍ତି କେନ୍ଦ୍ର ସାହାଯ୍ୟ କରିଛି। ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କାରଣ ହେଉଛି ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଅମ୍ଳଜାନ ଏକ ଉପ ଉତ୍ପାଦ ଭାବରେ ଆବିଷ୍କୃତ ହେଉଛି। ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଆଶା କରୁଛନ୍ତି ଯେ ଆଗାମୀ ପରିସ୍ଥିତିରେ, ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ଇନ୍ଧନ ଭାବରେ ଆବିଷ୍କୃତ ହେବା ସହିତ ସେହି ପଦ୍ଧତିରୁ ଅମ୍ଳଜାନ ପାଇବା ଦ୍ୱାରା ବ୍ୟବସାୟିକ ଭାବରେ ଇନ୍ଧନ ବହୁଳ ଭାବରେ ଉତ୍ପାଦିତ ହୋଇପାରିବ। ଆଇଆଇଟି ଦିଲ୍ଲୀ ଏଥିପାଇଁ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅନୁକ୍ରମଣିକା ବିକଶିତ କରିଛି, ଯାହା ସମସ୍ତ ପଦ୍ଧତିକୁ ବଞ୍ଚାଇ ରଖିଛି, ଏହାକୁ ଏକ ପେଟେଣ୍ଟ କରାଯାଇଛି। ଅନୁଷ୍ଠାନ ଅନୁଯାୟୀ ଏହି ଟେକ୍ନୋଲୋଜିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ଇନ୍ଧନ କମ୍ ଖର୍ଚ୍ଚରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେବ।
ପେଟ୍ରୋଲ ଏବଂ ଡିଜେଲ ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳତାକୁ କମ କରିବା ପାଇଁ ସରକାରଙ୍କର ଚେଷ୍ଟା ଜାରି
ଅଶୋଧିତ ତୈଳ ମୂଲ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ଅଶୋଧିତ ତୈଳ ଆମଦାନୀ ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳତାକୁ ବିଚାରକୁ ନେଇ ପେଟ୍ରୋଲ ଏବଂ ଡିଜେଲର ବିକଳ୍ପ ଖୋଜିବାରେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ନିରନ୍ତର ପ୍ରୟାସ କରୁଛନ୍ତି। ଏଥିପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ବୈଦ୍ୟୁତିକ ଅଟୋ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଉଛନ୍ତି ତଥା ପେଟ୍ରୋଲ ଏବଂ ଡିଜେଲର ବ୍ୟବହାରକୁ ହ୍ରାସ କରିବା ପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ପେଟ୍ରୋଲରେ ଇଥାନଲ ମିଶ୍ରଣ କରି ବିକ୍ରି କରୁଛନ୍ତି। ଏହି ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ, କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ନୂତନ ପ୍ରୟୋଗ ବିଜ୍ଞାନରେ ସଫଳ ହୋଇପାରିବେ ଯାହା ଦ୍ଵାରା ଅତିରିକ୍ତ ସ୍ୱଚ୍ଛ ଜୀବନଶୈଳୀ ସମ୍ଭବ ହେବ। ଆଇଆଇଟି ଦିଲ୍ଲୀରେ କରାଯାଇଥିବା ଅନୁସନ୍ଧାନ ଏହାର ଏକ ଅଂଶ ଅଟେ।
ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ବଢୁଥିବା ଶକ୍ତିର ଚାହିଦା ଏବଂ ସବୁଜ ଗୃହ ଗ୍ୟାସ୍ ନିର୍ଗମନକୁ ରୋକିବାର ଚିନ୍ତା ହିଁ ଅନୁସନ୍ଧାନକାରୀମାନଙ୍କୁ ଅଧିକ ଇନ୍ଧନର ଉତ୍ସ ଖୋଜିବାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିଥିଲା। ଏହି ଅଧ୍ୟୟନକୁ ତୈଳ ଏବଂ ପ୍ରାକୃତିକ ଗ୍ୟାସ ନିଗମ ଶକ୍ତି କେନ୍ଦ୍ର ଦ୍ୱାରା ଅର୍ଥ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା। ଅଧ୍ୟୟନର ଅନୁସନ୍ଧାନକାରୀମାନେ ସଲଫର-ଆୟୋଡିନ୍ ଥର୍ମୋକେମିକାଲ୍ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ ଚକ୍ର ପ୍ରକ୍ରିୟାରୁ ଜଳକୁ ବିଭାଜିତ କରିବାରେ ସଫଳ ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ ଶିଳ୍ପ ବ୍ୟବହାର ପାଇଁ ସ୍ୱଳ୍ପ ମୂଲ୍ୟର ସ୍ୱଚ୍ଛ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ ଇନ୍ଧନ ଭାବରେ ବିଭାଜିତ କରିବାରେ ସଫଳ ହୋଇଥିଲେ ।
ରାସାୟନିକ ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂ ବିଭାଗର ପ୍ରଫେସର ଶ୍ରୀଦେବୀ ଉପାଧ୍ୟାୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ,”ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ଗ୍ୟାସ୍ ଏକ ଉତ୍ତମ ଚୟନ, କାରଣ ଏହା ନିର୍ଗମନ ହ୍ରାସ କରିବାରେ ସହାୟକ ହେବ।”
ଉପାଧ୍ୟାୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଏହି ସମୟରେ ଜଳ ପରି ଅକ୍ଷୟ ଶକ୍ତିର ଉତ୍ସକୁ ଇନ୍ଧନ ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରିବା ଆବଶ୍ୟକ। ଥର୍ମୋକେମିକାଲ୍ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ଚକ୍ର ହାଇଡ୍ରୋଜେନକୁ ଇନ୍ଧନ ଏବଂ ଅମ୍ଳଜାନକୁ ଉପ-ଉତ୍ପାଦ ଭାବରେ ବାହାର କରିବାର ବ୍ୟବହାରିକ ମାଧ୍ୟମ ଯୋଗାଏ। ତେଣୁ ଭବିଷ୍ୟତରେ ହାଇଡ୍ରୋଜେନର ବୃହତ ଆକାରର ବାଣିଜ୍ୟିକ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ଏହା ଅନୁକୂଳ ହେବ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଇପାରେ। ଆଇଆଇଟି କହିଛି ଯେ କମ୍ ମୂଲ୍ୟର ରୂପାନ୍ତରଣର ସବୁଠାରୁ ବଡ ଆହ୍ଵାନ ହେଉଛି କାଟାଲିଷ୍ଟର ଡିଜାଇନ୍ କରିବା ଯାହା ସଲଫୁରିକ୍ ଏସିଡ୍ କୁ ସଲଫର୍-ଡାଇଅକ୍ସିନ୍ ଏବଂ ଅମ୍ଳଜାନରେ ପରିଣତ କରିବାରେ ସକ୍ଷମ ହୁଏ। କିନ୍ତୁ ଅନୁସନ୍ଧାନକାରୀଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ବିକଶିତ ଅନୁକ୍ରମଣିକା, ଯାହା ବର୍ତ୍ତମାନ ପେଟେଣ୍ଟ୍ ହୋଇଛି ଏବଂ ଏହି ମାନଦଣ୍ଡ ପୂରଣ କରିଛି।
#IITDelhi researchers generate clean fuel hydrogen from water at low-cost; demonstrates successful pilot-plant
Press Release- https://t.co/cv40E2PUAL@EduMinOfIndia@DrRPNishank@ONGC_@mnreindia @ramgopal_rao @PIB_India pic.twitter.com/xOCc40aeGK
— IIT Delhi (@iitdelhi) February 8, 2021
