ନୂଆ ଦିଲ୍ଲୀ ୧୯-୮ (ଓଡ଼ିଆ ପୁଅ) କୋଭିଡ -୧୯ ଲକଡାଉନ ଆରମ୍ଭ ହେବାର ଅଳ୍ପ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଏପ୍ରିଲରୁ ଜୁଲାଇ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମୋଟ ୧୮.୯ ମିଲିୟନ (୧.୮୯ କୋଟି) ବେତନ ପ୍ରାପ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତି ଭାରତରେ ଚାକିରି ହରାଇଛନ୍ତି।
ସେଣ୍ଟର ଫର ମନିଟରିଂ ଇଣ୍ଡିଆନ୍ ଇକୋନୋମି (CMIE) ଦ୍ୱାରା ପ୍ରକାଶିତ ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ କେବଳ ଜୁଲାଇରେ ପଚାଶ ଲକ୍ଷ ବେତନ ପ୍ରାପ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ଚାକିରୀ ଚାଲିଯାଇଛି।
“ଏକ ନିଟ୍ ଆଧାରରେ, ତାଲା ବନ୍ଦ ହେବା ଦିନଠାରୁ ବେତନ ପ୍ରାପ୍ତ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ଅବସ୍ଥା ବିଗିଡି ଯାଇଛି। ଏପ୍ରିଲରେ, ୧.୭୭ କୋଟି ଲୋକ ଚାକିରି ହରାଇଥିଲେ। କିନ୍ତୁ ଜୁଲାଇ ସୁଦ୍ଧା ଏହି ସଂଖ୍ୟା ୧.୮୯ କୋଟିରେ ପହଞ୍ଚିଛି ବୋଲି CMIE କହିଛି। CMIE ଏହା ମଧ୍ୟ କହିଛଯେ, ଏହା ଏକ ଅସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକର ପୁନରୁଦ୍ଧାର (unhealthy recovery) ଏବଂ ବେତନ ପ୍ରାପ୍ତ କ୍ଷେତ୍ର ଅବସ୍ଥା ଆହୁରି ବିଗିଡି ଯାଇଛି।
“ବେତନ ପ୍ରାପ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ଚାକିରି ସହଜରେ ଯାଏ ନାହିଁ, ଥରେ ଗଲେ ସେଗୁଡିକ ପୁନରୁଦ୍ଧାର ହେବା ମଧ୍ୟ କଷ୍ଟସାଧ୍ୟ ଅଟେ। ତେଣୁ ଏହିପରି ବଡ଼ ନମ୍ବର ଚିନ୍ତାର କାରଣ ବୋଲି CMIE ଚେତାବନୀ ଦେଇଛି।
ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ, ୨୦୧୬-୧୭ ରେ ବେତନ ପ୍ରାପ୍ତ ଚାକିରି ୮.୬୩ କୋଟି ଥିଲା, ଯାହା ୨୦୧୯-୨୦ ରେ ୮.୬୧ କୁ ହ୍ରାସ ପାଇଛି।
ଚାକିରି କ୍ଷୟକ୍ଷତିର ଏହି ବଡ଼ ତଥ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ରକୁ ବେକାରୀ ସୁବିଧା ପାଇବା ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତା ନିୟମକୁ କୋହଳ କରିବାକୁ କହିପାରେ। ‘ଅଟଳ ବିମା ବ୍ୟକ୍ତି କଲ୍ୟାଣ ଯୋଜନା’ ଅଧୀନରେ ସରକାର ମାସିକ ବେତନର ୨୫% ତିନିମାସ ପାଇଁ ବେକାରୀ ସୁବିଧା ଭାବରେ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥାଏ।
CMIE ରିପୋର୍ଟରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି ଯେ, ଉତ୍ପାଦନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଚାକିରି କ୍ଷତି ସବୁଠାରୁ ଖରାପ ଅଟେ।
ଉତ୍ପାଦନ ମଧ୍ୟରେ ଟେକ୍ସଟାଇଲ ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇଛି। ଉତ୍ପାଦନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନିଯୁକ୍ତି କ୍ଷତି ସହିତ ବେତନ ମଧ୍ୟ ହ୍ରାସ ପାଇଛି। ବିଶେଷ କରି ଟେକ୍ସଟାଇଲ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମଜୁରୀ ୨୯% ହ୍ରାସ ପାଇଛି।
ଚମଡ଼ା ଉତ୍ପାଦନ (Leather Manufacturing Unit)ରେ ମଧ୍ୟ ସମାନ ଧାରା ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଛି। ଜୁନ୍ ତ୍ରୟ ମାସରେ ଏହାର ମଜୁରୀ ୨୨% ରୁ ଅଧିକ ହ୍ରାସ ପାଇଛି। ଟେକ୍ସଟାଇଲ୍ ଏବଂ ଚମଡା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଶ୍ରମିକମାନେ ଅଧିକ କ୍ଷେତ୍ର। ଅଟୋମୋବାଇଲ୍ ଆନୁଷଙ୍ଗିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବେତନ ୨୧% ହ୍ରାସ ହୋଇଥିବା ରିପୋର୍ଟ ହୋଇଛି।
– ଆନୁମାନିକ ୧୨.୧୫ କୋଟି ଚାକିରି, ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଏବଂ ଅନୌପଚାରିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ, ଲକ୍ଡାଉନ୍ ର ପ୍ରଥମ ମାସ ଏପ୍ରିଲ୍ ମାସରେ ଚାଲିଯାଇଥିଲା।
– କୋଭିଡ -୧୯ କାରଣରୁ ଜୁଲାଇରେ ପ୍ରାୟ ୫୦ ଲକ୍ଷ ବେତନ ପ୍ରାପ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତି ଚାକିରି ହରାଇଛନ୍ତି ବୋଲି ରିପୋର୍ଟରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି।
ସମସ୍ତ ଅର୍ଥନୈତିକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପକୁ ପୁନଃ ଆରମ୍ଭ କରିବାକୁ ଭାରତ ଜୁନ୍ ୧ ରେ ଏହାର “ଅନଲକ୍” ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା।
ଜୁଲାଇ ମାସରେ ଚାଲିଯାଇଥିବା ଚାକିରି ସଂଖ୍ୟା ଏପ୍ରିଲ ତୁଳନାରେ ହ୍ରାସ ପାଇଥିଲା, ଯେତେବେଳେ ୧.୭୭ କୋଟି ବେତନ ପ୍ରାପ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତି କାମରୁ ଛଟେଇ ହୋଇଥିଲେ। ତଥାପି, ଜୁଲାଇ ମାସରେ ଚାକିରି ହ୍ରାସ ମେ ମାସରେ ହରାଇଥିବା ୧୦ ଲକ୍ଷ ଚାକିରି ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ ଥିଲା। ଜୁନ୍ ମାସରେ, ବେତନ ପ୍ରାପ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ପ୍ରକୃତରେ ୩୯ ଲକ୍ଷ ଚାକିରି ହାସଲ କରିଥିଲେ, ତଥାପି, ଗତ ଚାରି ମାସର ନିଟ୍ ଫଳାଫଳ ଅନୁଯାୟୀ ୧.୮୯ କୋଟି ବେତନ ପ୍ରାପ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ଚାକିରିରୁ ଛଟେଇ ହୋଇଛି।
ପ୍ରକାଶ ଯୋଗ୍ୟଯେ, ଭାରତରେ ସମସ୍ତ ରୋଜଗାରର ମାତ୍ର ୨୧% ଏକ ବେତନଭିତ୍ତିକ ରୂପରେଖ ହୋଇଥିବାରୁ ଏଠାରେ ଏପ୍ରିଲ ମାସରେ ବେରୋଜଗାରୀ କେବଳ ଚାକିରି ହରାଇଥିବା ୧୫% ଅଟେ। ଲକ୍ଡାଉନ୍ ର ପ୍ରଥମ ମାସରେ ଏପ୍ରିଲ୍ ମାସରେ ଆନୁମାନିକ ୧୨.୧୫ କୋଟି ଚାକିରି ଚାଲିଯାଇଥିଲା। ଏହି କ୍ଷତି ମେ ମାସରେ ୧୦.୦୩ କୋଟି ଏବଂ ଜୁନ୍ ମାସରେ ୨.୯୯ କୋଟିକୁ ହ୍ରାସ ପାଇଛି। ଜୁଲାଇରେ ୧.୧ କୋଟି ଚାକିରି ହ୍ରାସ ପାଇଛି।
ଅନୌଚାରିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଚାକିରିର ପୁନରୁଦ୍ଧାର, ବେତନ କ୍ଷେତ୍ର ଅପେକ୍ଷା ଭଲ। କିନ୍ତୁ, ହକର ଏବଂ ଦୈନିକ ମଜୁରୀ ଶ୍ରମିକମାନେ ବହୁତ ଆଘାତ ପାଇଛନ୍ତି।
ଅଧିକାଂଶ ରାଜ୍ୟ, ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହକର ଏବଂ ରାସ୍ତାକଡ଼ ବିକ୍ରେତାଙ୍କୁ କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କରିବାକୁ ଅନୁମତି ଦେଇ ନାହାଁନ୍ତି। ଏପ୍ରିଲରେ କାର୍ଯ୍ୟରୁ ବିରତ ହୋଇଥିବା ୧୨.୧୫ କୋଟି ଚାକିରି ମଧ୍ୟରୁ ୯.୧୨ କୋଟି ହକର ଏବଂ ଦୈନିକ ମଜୁରୀ ଶ୍ରମିକ। ଏହି ବର୍ଗ ଏପ୍ରିଲରେ ମୋଟ ରୋଜଗାରର ୩୨% ଥିଲା, କିନ୍ତୁ କାର୍ଯ୍ୟ ଛଟେଇର ୭୫% ଏହି ବର୍ଗରୁ ଆସିଥିଲା।
CMIE ଏହା ମଧ୍ୟ କହିଛି ଯେ, ଏପ୍ରିଲରେ ହରାଇଥିବା ୯.୧୨ କୋଟିଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ମେ ମାସରେ ୧.୪୪ କୋଟି, ଜୁନ୍ ମାସରେ ୪.୪୫ କୋଟି ଏବଂ ଜୁଲାଇରେ ୨.୫୫ କୋଟି କାର୍ଯ୍ୟକୁ ଫେରି ଆସିଛନ୍ତି।
କୋଟି କୋଟି ଉଦ୍ୟୋଗୀ ଏବେ ଅସୁବିଧାରେ –
ଆନୁମାନିକ ୭.୮ କୋଟି ଉଦ୍ୟୋଗୀ ମଧ୍ୟ ଏପ୍ରିଲରୁ ଜୁଲାଇ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନିଜକୁ ବେକାର ଘୋଷଣା କରିଛନ୍ତି। ଏଥିରେ ବ୍ୟବସାୟୀମାନେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ, ଯେଉଁମାନେ ସ୍ଥିର ସମ୍ପତ୍ତିର ମାଲିକ ଅଟନ୍ତି ଏବଂ ବ୍ୟବସାୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଲୋକଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦିଅନ୍ତି। ବୃତ୍ତିରେ ଡାକ୍ତର, ଓକିଲ କିମ୍ବା ଆକାଉଣ୍ଟାଣ୍ଟ ପରି ଯୋଗ୍ୟ ସ୍ୱୟଂ ନିଯୁକ୍ତ, ବୃତ୍ତିଗତ, ଟ୍ୟାକ୍ସି ଅପରେଟରଙ୍କ ପରି ଅନ୍ୟ ସ୍ୱୟଂ ନିଯୁକ୍ତ ଉଦ୍ୟୋଗୀମାନେ ବର୍ତ୍ତମାନ ଅସୁବିଧାରେ ଥିବା ସଂଗଠନ କହିଛି। ସେମାନେ ମୋଟ ରୋଜଗାରର ୧୯% ଅଂଶ ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି।
ଚାଷ କ୍ଷେତ୍ରରେ ରୋଜଗାର ବୃଦ୍ଧି
ଚାଷ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମଧ୍ୟ ଏକ “ଅସାଧାରଣ ଦ୍ରୁତ ଗତି” ଥିଲା ବୋଲି CMIE କହିଛି। ୨୦୧୯-୨୦ ରେ ପ୍ରାୟ ୧୧.୧୩ କୋଟି ଲୋକ ସେମାନଙ୍କର ବୃତ୍ତି କୃଷି ବୋଲି ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ। ମାର୍ଚ୍ଚ ଏବଂ ଏପ୍ରିଲରେ ଏହା ୧୧.୭ କୋଟି, ଜୁନରେ ୧୧.୮୫ କୋଟି ଏବଂ ଜୁଲାଇରେ ୧୩ କୋଟିକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଏଥିରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ, “ଚାଷରେ ରୋଜଗାରର କୌଣସି କ୍ଷତି ହୋଇ ନାହିଁ। “ଭଲ ଦରମା ପାଇବା ପାଇଁ ଲୋକମାନେ କେବଳ ଚାଷରୁ ବାହାରକୁ ଯାଇଥାନ୍ତି। କିନ୍ତୁ, ଯେଉଁମାନେ କରିପାରିବେ, ସେମାନେ ଅଣ କୃଷି ଚାକିରି ହରାଇଲେ ମଧ୍ୟ ଚାଷକ୍ଷେତ୍ରକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର ହୋଇପାରିବେ। ” ଏହିପରି, ଏପ୍ରିଲରେ ଚାଷ କାର୍ଯ୍ୟ ଉପରେ ତାଲାବନ୍ଦର କୌଣସି ପ୍ରଭାବ ପଡି ନଥିଲା।
କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଓ ପରିବାର କଲ୍ୟାଣ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଅନୁଯାୟୀ ବୁଧବାର ଦେଶରେ ୬୪୫୩୧ ନୂଆ ଆକ୍ରାନ୍ତ ଚିହ୍ନଟ ହୋଇଥିବା ବେଳେ, ଗତ ୨୪ ଘଣ୍ଟାରେ ୧୦୯୨ ଜଣ କରୋନା ଆକ୍ରାନ୍ତଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଛି। ମୋଟ ଆକ୍ରାନ୍ତଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୨୭, ୬୭, ୨୭୪ କୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି ଏବଂ ୬, ୭୬, ୫୧୪ ଜଣ ସକ୍ରୀୟ ଆକ୍ରାନ୍ତ ଥିବା ବେଳେ ୨୦, ୩୭, ୮୭୧ ଜଣ ଆରୋଗ୍ୟ ହୋଇ ସାରିଲେଣି ଏବଂ ଦେଶରେ ମୋଟ ମୃତକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୫୨, ୮୮୯ କୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି।
