ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଦେଶର ୫୦ କୋଟି ସଂଗଠିତ ତଥା ଅସଂଗଠିତ କ୍ଷେତ୍ରର ଶ୍ରମିକଙ୍କ ପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଏକ ବଡ଼ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଛନ୍ତି। ମୋଦୀ ସରକାର ୪୪ଟି ଶ୍ରମ ଆଇନରେ ବଡ଼ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରି କେବଳ ୪ଟି ଶ୍ରମ କୋର୍ଡ ରଖିଛନ୍ତି। ଏହା ସହିତ ସରକାର ୧୨ଟି ଆଇନକୁ ବାତିଲ କରି ପୁରୁଣା ୪୪ଟି ଆଇନ ମଧ୍ୟରୁ ୩ଟି ଆଇନକୁ ନୂତନ ଶ୍ରମ କୋର୍ଡରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରିଛନ୍ତି। ଅର୍ଥାତ ଏବେ ୨୯ ବଦଳରେ କେବଳ ୪ଟି ଶ୍ରମ ନିୟମ ଲାଗୁ ହେବ।
ବେତନ ସୁରକ୍ଷା, ବୃତ୍ତିଗତ ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କୋର୍ଡ (OSH କୋଡ୍), ଶିଳ୍ପ ସମ୍ପର୍କ କୋର୍ଡ, ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା ଉପରେ କୋର୍ଡ –
ବେତନ କୋଡ୍-
୧- ସର୍ବନିମ୍ନ ମଜୁରୀ ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ ସ୍ଥିର କରାଯିବ।
୨- ଜାତୀୟ ଫ୍ଲୋର ସ୍ତରର ଦରମା ଉପଲବ୍ଧ ହେବ।
୩- ଭାରତ ସରକାର ଏକ ପରିଷଦ ଗଠନ କରିବେ ଯାହା ପ୍ରତିବର୍ଷ ସର୍ବନିମ୍ନ ଦରମା ଆକଳନ କରିବ।
୪- ଭୌଗଳିକ ଅବସ୍ଥାନ ଏବଂ ଦକ୍ଷତା ଉପରେ ଆଧାର କରି ଦରମା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯିବ।
୫- ସର୍ବନିମ୍ନ ବେତନ ୧୫,୦୯୯ ଟଙ୍କା ସ୍ଥିର କରିବାର ସମ୍ଭାବନା, କମିଟି ଏହା ଉପରେ ଚୂଡ଼ାନ୍ତ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବ (ସୂତ୍ର)।
୬- କମ୍ପାନୀ ଗୁଡ଼ିକ ଠିକ୍ ସମୟରେ ଦରମା ଦେବାକୁ ପଡ଼ିବ। କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କୁ ମାସର ୭ ରୁ ୧୦ ତାରିଖ ସୁଦ୍ଧା ଦରମା ଦେବାକୁ ପଡ଼ିବ।
୭- ପୁରୁଷ ଏବଂ ମହିଳା ସମାନ ଦରମା ପାଇବେ।
OSH କୋଡ୍ –
୧- କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ନିରାପଦ ବାତାବରଣ।
୨- କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟର ଯତ୍ନ ନେବାକୁ ପଡ଼ିବ।
୩- କମ୍ପାନୀ ଗୁଡ଼ିକୁ କ୍ୟାଣ୍ଟିନ୍ ଏବଂ କ୍ରେଚ୍ ସୁବିଧା ଯୋଗାଇବା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ହେବ।
୪- ପାଞ୍ଚ କିମ୍ବା ଅଧିକ ସଂସ୍ଥା ଏକତ୍ର ଗ୍ରୁପ୍ ପୁଲିଂ କ୍ୟାଣ୍ଟିନ ଚଳାଇ ପାରିବେ।
୫- ପ୍ରତ୍ୟେକ ଶ୍ରମିକ, କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ପତ୍ର ଦେବା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ହେବ।
୬- ଯଦି କୌଣସି ଶ୍ରମିକ କିମ୍ବା କର୍ମଚାରୀ ଦୁର୍ଘଟଣାରେ ମୃତ୍ୟୁ ବରଣ କରନ୍ତି, ତେବେ କମ୍ପାନୀ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ କ୍ଷତିପୂରଣ ବ୍ୟତୀତ ୫୦% ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜରିମାନା ମଧ୍ୟ ଦେବେ।
୭- କମ୍ପାନୀ ପ୍ରବାସୀ ଶ୍ରମିକଙ୍କୁ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଥରେ ଘରକୁ ଯିବାକୁ ଭତ୍ତା ଦେବ।
୮- ଯେଉଁଠାରେ ପ୍ରବାସୀ ଶ୍ରମିକ କାମ କରିବେ, ସେଠାରେ ରାସନ ରହିବ।
୯- ପ୍ରବାସୀ ଶ୍ରମିକ ମାନଙ୍କର ଏକ ଜାତୀୟ ତଥ୍ୟ ଆଧାର ସୃଷ୍ଟି ହେବ।
୧୦- ୨୪୦ ଦିନ ପରିବର୍ତ୍ତେ ୧୮୦ ଦିନ କାମ କଲେ କର୍ମଚାରୀ ଛୁଟି ରୋଜଗାରର ଅଧିକାର ପାଇବେ।
୧୧- ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ସବୁ କ୍ଷେତ୍ରରେ କାମ କରିବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଆଯିବ।
୧୨- ଇନ୍ସପେକ୍ଟରଙ୍କୁ ଫେସିଲିଟେଟର ଭାବରେ ନାମିତ କରାଯିବ।
୧୩- OSH କୋଡର ସଂଜ୍ଞା ବିସ୍ତାର କରାଯାଇଛି। ଏବେ ମିଡିଆ, ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ ମିଡିଆ, ଡିଜିଟାଲ୍ ମିଡିଆରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ସାମ୍ବାଦିକମାନଙ୍କୁ କାର୍ଯ୍ୟରତ ସାମ୍ବାଦିକ ଭାବରେ ଶ୍ରେଣୀଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଛି।
୧୪- ୪୫ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ପାଇଁ କମ୍ପାନୀ ତରଫରୁ ମାଗଣା ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଯାଞ୍ଚ ଯୋଗାଇବା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ହେବ।
ଶିଳ୍ପ ସମ୍ପର୍କ କୋର୍ଡ –
୧- କେନ୍ଦ୍ର, ରାଜ୍ୟ ଏବଂ ଅନୁଷ୍ଠାନ ସ୍ତରରେ ଟ୍ରେଡ ୟୁନିୟନ ଆଇନଗତ ମାନ୍ୟତା ପାଇବ।
୨- ଅଭିଯୋଗ ସମାଧାନ କମିଟିରେ ସଦସ୍ୟଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୬ ରୁ ୧୦କୁ ବୃଦ୍ଧି କରାଯିବ। ସେଠାରେ ଟ୍ରେଡ ୟୁନିଅନର ୫ ଜଣ ସଦସ୍ୟ ଏବଂ ଅନୁଷ୍ଠାନର ୫ ଜଣ ସଦସ୍ୟ ରହିବେ।
୩- ବେତନ ଆଧାରରେ ଶ୍ରମିକଙ୍କ ସଂଜ୍ଞା ସ୍ଥିର ହେବ। ୧୮,୦୦୦ ଟଙ୍କା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଦରମା ଥିବା କର୍ମଚାରୀମାନେ ଶ୍ରମିକ ବର୍ଗରେ ରହିବେ।
୪- ଲେବର ଟ୍ରିବ୍ୟୁନାଲରେ କେବଳ ଜଣେ ବିଚାରପତି ଅଛନ୍ତି। ବର୍ତ୍ତମାନ ଅନ୍ୟ ଏକ ପ୍ରଶାସନିକ ସଦସ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି ହେବ ଯାହା ଦ୍ୱାରା ସମସ୍ୟାର ଶୀଘ୍ର ସମାଧାନ ହୋଇପାରିବ।
୫- ଫିକ୍ସଡ ଟର୍ମ ରୋଜଗାରର ସ୍ୱୀକୃତି, ବର୍ତ୍ତମାନ ଶ୍ରମିକମାନେ ଚୁକ୍ତିଭିତ୍ତିକ ଶ୍ରମ ସ୍ଥାନରେ ଫିକ୍ସଡ ଟର୍ମ ରୋଜଗାରର ବିକଳ୍ପ ପାଇବେ। ତାହା ହେଉଛି, ବର୍ତ୍ତମାନ ସେମାନେ ନିୟମିତ ନିଯୁକ୍ତିଦାତା ପରି ସମାନ କାର୍ଯ୍ୟ ସମୟ, ବେତନ କିମ୍ବା ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା ପାଇବେ।
୬- ଯଦି କୌଣସି କର୍ମଚାରୀଙ୍କ କମ୍ପାନୀ ସହିତ ବିବାଦ ଥାଏ, ତେବେ ସେ ୩ ବର୍ଷ ପରିବର୍ତ୍ତେ ମାତ୍ର ୨ ବର୍ଷ ସମୟ ସୀମା ମଧ୍ୟରେ ଅଭିଯୋଗ ଦାଖଲ କରିପାରିବେ।
୭- ଘରୋଇ ଶ୍ରମିକମାନେ ଶିଳ୍ପ ଶ୍ରମିକ ବର୍ଗରୁ ବାଦ ପଡ଼ିଛନ୍ତି।
୮- ଯଦି କୌଣସି କମ୍ପାନୀ ଜଣେ କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ଚାକିରିରୁ ବାହାର କରିଦିଏ, ତେବେ ତାଙ୍କୁ ରିସ୍କିଲିଂ ପାଣ୍ଠି ଦେବାକୁ ପଡ଼ିବ। ରିସ୍କିଲିଂ ପାଣ୍ଠି କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ୧୫ ଦିନର ଦରମା ହେବ ଏବଂ କମ୍ପାନୀ ୪୫ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ଏହି ପାଣ୍ଠି ଦେବ।
୯- ଧର୍ମଘଟକୁ ୧୪ ଦିନ ପୂର୍ବରୁ ଟ୍ରେଡ ୟୁନିୟନକୁ ନୋଟିସ ଦେବାକୁ ପଡ଼ିବ।
୧୦- ୩୦୦ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ସହିତ କମ୍ପାନୀ ଗୁଡିକ ସରକାରୀ ଅନୁମୋଦନ ବିନା ବନ୍ଦ ହୋଇପାରିବ। ପୂର୍ବରୁ ଏହି ନିୟମ କେବଳ ୧୦୦ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ସହିତ ଥିବା କମ୍ପାନୀଗୁଡିକ ପାଇଁ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ ଥିଲା।
ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା କୋଡ୍ –
୧- ESIC ବିସ୍ତାର ହେବ |
୨- ଦେଶର ୭୪୦ ଟି ଜିଲ୍ଲାରେ ESIC ଉପଲବ୍ଧ ହେବ। ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହି ସୁବିଧା କେବଳ ୫୬୬ଟି ଜିଲ୍ଲାରେ ଅଛି।
୩- ବିପଜ୍ଜନକ ଅଞ୍ଚଳରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ସଂସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଭାବରେ ESIC ସହିତ ସଂଯୁକ୍ତ ହେବେ। ଯଦିଓ ଜଣେ ଜଣ ଶ୍ରମିକ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି।
୪- ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ୪୦ କୋଟି ଅସଂଗଠିତ କ୍ଷେତ୍ର କର୍ମଚାରୀ ESIC ସହିତ ସଂଯୁକ୍ତ ହେବେ।
୫- ବୃକ୍ଷରୋପଣ କର୍ମଚାରୀମାନେ ମଧ୍ୟ ESI ଅଧୀନରେ ଆସିବେ।
୬- ସ୍ୱେଚ୍ଛାକୃତ ଭାବରେ ESIର ସଦସ୍ୟ ହେବାର ଦଶଟି ନିମ୍ନ ଶ୍ରମ ଅନୁଷ୍ଠାନ ମଧ୍ୟ ବିକଳ୍ପ ପାଇବ।
୭- ୨୦ରୁ ଅଧିକ ଶ୍ରମିକ ଥିବା ଅନୁଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକ EPFOର କଭରେଜରେ ଆସିବ।
୮- ଅସଂଗଠିତ କ୍ଷେତ୍ରର ସ୍ୱୟଂ ନିଯୁକ୍ତ ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କୁ EPFOକୁ ଆଣିବା ପାଇଁ ଏକ ଯୋଜନା ହେବ।
୯- ଚୁକ୍ତିରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା କର୍ମଚାରୀ ମଧ୍ୟ ଗ୍ରାଚ୍ୟୁଇଟିର ଲାଭ ପାଇବେ। କୌଣସି ସର୍ବନିମ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ହେବ ନାହିଁ।
୧୦- ଅସଂଗଠିତ କ୍ଷେତ୍ର କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ଏକ ଜାତୀୟ ତଥ୍ୟ ଆଧାର ସୃଷ୍ଟି ହେବ। ଯେଉଁଠାରେ ଆତ୍ମ- ପଞ୍ଜୀକରଣ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ।
୧୧- କୌଣସି କମ୍ପାନୀରେ ୨୦ରୁ ଅଧିକ ଶ୍ରମିକ କାମ କରୁଥିଲେ ଅନଲାଇନ୍ ପୋର୍ଟାଲରେ ଖାଲିଥିବା ପଦବୀ ବିଷୟରେ ଅନୁଷ୍ଠାନକୁ ଜଣାଇବା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ହେବ। -@DevDr
