ଭୁଲ ଜୀବନଶୈଳୀ, ଅସନ୍ତୁଳିତ ଖାଦ୍ୟ, ବ୍ୟାୟାମର ଅଭାବ, ଚାପ, ବର୍ଦ୍ଧିତ କାର୍ଯ୍ୟଭାର ଇତ୍ୟାଦି ଅନେକ କାରଣ, ଯାହା ପୁରୁଷମାନଙ୍କଠାରେ ଶୁକ୍ରାଣୁ ସଂଖ୍ୟା ହ୍ରାସ ପାଇଁ ଦାୟୀ। ଶୁକ୍ରାଣୁ ସଂଖ୍ୟା କମ୍ ହେଲେ ପୁରୁଷମାନଙ୍କର ପ୍ରଜନନ କ୍ଷମତା ପ୍ରଭାବିତ ହୁଏ। ଯଦି ପୁରୁଷମାନେ ଚାହାଁନ୍ତି, ସେମାନେ ଏପରି କିଛି ଜିନିଷକୁ ନିଜ ଖାଦ୍ୟରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରି ପାରିବେ, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ସେମାନଙ୍କର ଶୁକ୍ରାଣୁ ଗୁଣ ବଢ଼ାଇ ପାରିବେ ଏବଂ ଗଣନା ମଧ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି କରିପାରିବେ।
ଏହା ମଧ୍ୟ ଅନେକ ଅଧ୍ୟୟନ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରମାଣିତ ହୋଇଛି ଯେ ପୁରୁଷମାନଙ୍କ ଶୁକ୍ରାଣୁ ପରିମାଣ ବ୍ୟତୀତ ଗୁଣବତ୍ତା ମଧ୍ୟ ବହୁତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ତେଣୁ ପୁରୁଷମାନେ ନିୟମିତ ଭାବରେ ଏପରି ଖାଦ୍ୟ ଗ୍ରହଣ କରିବା ଉଚିତ, ଯାହା ସେମାନଙ୍କର ଶୁକ୍ରାଣୁ ସଂଖ୍ୟା ବଢ଼ାଇଥାଏ। ଆମେ ଏହିପରି ଖାଦ୍ୟ ବିଷୟରେ କହିଥାଉ, ଖାଇବା ଯାହା ପୁରୁଷଙ୍କ ଶୁକ୍ରାଣୁର ପରିମାଣ ଏବଂ ଗୁଣରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବ।
ଅଣ୍ଡା: ପୁରୁଷମାନଙ୍କଠାରେ ଶୁକ୍ରାଣୁ ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧିରେ ପ୍ରୋଟିନ୍ ସମୃଦ୍ଧ ଅଣ୍ଡା ସାହାଯ୍ୟ କରେ। ଏଥିରେ ଭିଟାମିନ୍ ଇ ବହୁତ ଅଧିକ, ଯାହା ଶୁକ୍ରାଣୁର ଗତି ବଢ଼ାଇବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା ସହିତ ଅଣ୍ଡା ମଧ୍ୟ ଶୁକ୍ରାଣୁକୁ ମୁକ୍ତ ରେଡିକାଲରୁ ରକ୍ଷା କରିଥାଏ, ଯାହା ଫର୍ଟିଲାଇଜେସନ୍ ସମ୍ଭାବନାକୁ ଦ୍ୱିଗୁଣିତ କରିଥାଏ। ବହୁତ ଜିଙ୍କ ଥିବାରୁ ଏହା ଶୁକ୍ରାଣୁ ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ।
କିପରି ଖାଇବେ। ପ୍ରତିଦିନ ସିଝା ଅଣ୍ଡା ଖାଆନ୍ତୁ। ଯଦି ଆପଣ ଚାହାଁନ୍ତି, ଆପଣ ଓମଲେଟ୍ କିମ୍ବା ଭୁଜିଆ ତିଆରି କରି ଏହାକୁ ଖାଇପାରିବେ।
କଦଳୀ: ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ୍, ଭିଟାମିନ୍ ବି ୧ ଏବଂ ସି ଭରପୂର, କଦଳୀ ପୁରୁଷଙ୍କ ଶୁକ୍ରାଣୁ ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ ଏବଂ ମନୋବଳକୁ ଉନ୍ନତ କରିଥାଏ। ପ୍ରତିଦିନ କଦଳୀ ଖାଇବା ଦ୍ୱାରା ଶୁକ୍ରାଣୁ ଉତ୍ପାଦନ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥାଏ। ଏଥିରେ ବ୍ରୋମେଲାଇନ୍ ନାମକ ଏକ ଏନଜାଇମ୍ ଥାଏ, ଯାହା ଶୁକ୍ରାଣୁ ସଂଖ୍ୟା ବଢ଼ାଇଥାଏ।
କିପରି ଖାଇବେ। ଗୋଟିଏ କଦଳୀ ଏବଂ କ୍ଷୀରରେ ମିଶାଇ ବାନାନା ସେକ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ପିଇପାରିବେ। ଏହାକୁ ପିଅନ୍ତୁ କିମ୍ବା ଆପଣ ପ୍ରୁଟ୍ ସାଲାଡ କରି ମଧ୍ୟ ଖାଇପାରିବେ।
ଡାଳିମ୍ବ : ଅନୁସନ୍ଧାନ ଅନୁଯାୟୀ ଡାଳିମ୍ବ ରସ ଶୁକ୍ରାଣୁ ସଂଖ୍ୟା ଏବଂ ଗୁଣ ବଢ଼ାଇଥାଏ। ଆଣ୍ଟିଅକ୍ସିଡାଣ୍ଟରେ ଭରପୂର ଥିବାରୁ ଡାଳିମ୍ବ ଶୁକ୍ରାଣୁର ସ୍ତରକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବାରେ ଏବଂ ଶୁକ୍ରାଣୁ ଉତ୍ପାଦନର ଗୁଣରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ।
କିପରି ଖାଇବେ: ଡାଳିମ୍ବ ରସ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରନ୍ତୁ ଏବଂ ଏହାକୁ ପ୍ରତିଦିନ ପିଅନ୍ତୁ। ଆପଣ ଫ୍ରୁଟ୍ ସାଲାଡରେ ମିଶ୍ରିତ ଡାଳିମ୍ବ ମଞ୍ଜି ଖାଇପାରିବେ।
ଡାର୍କ ଚକୋଲେଟ୍: ୭୦% ରୁ ଅଧିକ କୋକୋ, ଆମିନୋ ଏସିଡ୍, ଅଧିକ ପରିମାଣର ଆଣ୍ଟିଅକ୍ସିଡାଣ୍ଟ ପଲିଫେନୋଲ ଏବଂ ଫ୍ଲାଭାନୋଲ ଧାରଣ କରିଥାଏ, ଯାହା ପୁରୁଷଙ୍କ ଫର୍ଟିଲିଟି ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଉଥିବା ଫ୍ରି ରେଡିକାଲ ଅପସାରଣରେ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ। କିନ୍ତୁ ଅଧିକ ଡାର୍କ ଚକୋଲେଟ୍ ଖାଇବା ଦ୍ୱାରା ଓଜନ ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ଟେଷ୍ଟୋଷ୍ଟେରନ୍ ହରମୋନ୍ ଶରୀରରେ ଅସନ୍ତୁଳିତ ହୋଇଥାଏ, ଯେଉଁ କାରଣରୁ ଶୁକ୍ରାଣୁ ସଂଖ୍ୟା କମିଯାଏ।
କିପରି ଖାଇବେ। ସ୍ୱିଟ ଭାବରେ ଡାର୍କ ଚକୋଲେଟ୍ ଖାଆନ୍ତୁ।
ଗାଜର: ଗାଜର ବିଟା-କାରୋଟିନର ଏକ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ଉତ୍ସ। ଏଥିରେ ଆଣ୍ଟିଅକ୍ସିଡାଣ୍ଟ ବହୁତ ଅଧିକ, ଯାହା ଶୁକ୍ରାଣୁକୁ ମୁକ୍ତ ରେଡିକାଲରୁ ରକ୍ଷା କରିଥାଏ, ଏବଂ ଏହା ଶୁକ୍ରାଣୁକୁ ଅଣ୍ଡା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପହଞ୍ଚିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ।
କିପରି ଖାଇବେ। ଗାଜର ରସ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ଏହାକୁ ପିଅନ୍ତୁ। ସାଲାଡ ଏବଂ ପନିପରିବାରେ ଗାଜର ମଧ୍ୟ ଖାଇ ପାରିବେ।
ମସୁର: ଫୋଲିକ୍ ଏସିଡ୍ ଭରପୂର ଡାଲି ଶୁକ୍ରାଣୁ ଉତ୍ପାଦନରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ। ପୁରୁଷମାନଙ୍କରେ ଫୋଲିକ୍ ଏସିଡ୍ ଅଭାବ କ୍ରୋମୋଜୋମ୍ ଅସ୍ୱାଭାବିକତାର କାରଣ ହୋଇପାରେ।
କିପରି ଖାଇବେ। ମଧ୍ୟାହ୍ନ ଭୋଜନ କିମ୍ବା ରାତ୍ରୀ ଭୋଜନରେ ଅତି କମରେ ୧ ଗିନା ମସୁର ଡାଲି ଖାଆନ୍ତୁ।
ପାଳଙ୍ଗ: ଏଥିରେ ଥିବା ଫଲିକ୍ ଏସିଡ୍ ସୁସ୍ଥ ଶୁକ୍ରାଣୁ ଉତ୍ପାଦନରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ। ଯେତେବେଳେ ଶରୀରରେ ଫଲିକ୍ ଏସିଡ୍ ର ଅଭାବ ଥାଏ, ସେତେବେଳେ ଅସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକର ଶୁକ୍ରାଣୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ, ଯେଉଁଥିପାଇଁ ଶୁକ୍ରାଣୁ ଅଣ୍ଡାରେ ଠିକ୍ ବାବରେ ପହଞ୍ଚିବା କଷ୍ଟକର ହୋଇଥାଏ।
କିପରି ଖାଇବେ। ପାଳଙ୍ଗ ତରକାରୀ ଯେପରିକି ପାଲକ-ପନିର୍ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରନ୍ତୁ କିମ୍ବା ମସୁର ଡାଲି ଏବଂ ଶାଗ କରି ଖାଆନ୍ତୁ।
ଟମାଟୋ: ଟମାଟୋରେ ଲାଇକୋପିନ୍ ନାମକ ଏକ ଏନଜାଇମ୍ ଥାଏ, ଯାହା ଶୁକ୍ରାଣୁର ଗଠନ ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ। ଦୈନିକ ଖାଦ୍ୟରେ ଟମାଟୋ ଖାଇ ପୁରୁଷମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଉର୍ବରତା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥାଏ।
କିପରି ଖାଇବେ। ଟମାଟୋ ରସ ପିଅନ୍ତୁ। ପନିପରିବା ଏବଂ ସାଲାଡ ମଧ୍ୟ ତିଆରି କରି ଖାଇ ପାରିବେ।
ବ୍ରୋକୋଲି: ଭିଟାମିନ୍ ଏ ର ଅଭାବ ପୁରୁଷମାନଙ୍କ ପ୍ରଜନନ ସ୍ତରକୁ ହ୍ରାସ କରିଥାଏ। ବ୍ରୋକୋଲିରେ ଏପରି ପୁଷ୍ଟିକର ଉପାଦାନ ଥାଏ, ଯାହା ଶରୀରରେ ସୁସ୍ଥ ଏବଂ ସକ୍ରିୟ ଶୁକ୍ରାଣୁ ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ।
କିପରି ଖାଇବେ। ଉଚ୍ଚ ତାପରେ ବ୍ରୋକୋଲି ରାନ୍ଧି ପ୍ରାଇ କରି ଖାଅାନ୍ତୁ।
ଶତାବରୀ: ଭିଟାମିନ୍ ସିରେ ଭରପୂର, ଶୁକ୍ରାଣୁକୁ ମୁକ୍ତ ରେଡିକାଲରୁ ରକ୍ଷା କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ। ଏହାକୁ ଖାଇବା ଦ୍ୱାରା ଶୁକ୍ରାଣୁ ସଂଖ୍ୟା ବଢ଼ିଥାଏ ଏବଂ ପ୍ରଜନନକ୍ଷମତା ବୃଦ୍ଧି ହୋଇଥାଏ।
କିପରି ଖାଇବେ। ଉଷୁମ କ୍ଷୀର ସହିତ ଅଧା ଚାମଚ ଶତାବରୀ ପାଉଡର ନିଅନ୍ତୁ।
ଅଶ୍ୱଗନ୍ଧା: ଏହାକୁ ନିୟମିତ ଖାଇବା ଦ୍ୱାରା ପୁରୁଷମାନଙ୍କରେ ଟେଷ୍ଟୋଷ୍ଟେରନ୍ ସ୍ତର ବଢ଼ିଥାଏ, ଏହା ଇରେକ୍ଟାଇଲ୍ ଡିସଫଙ୍କସନ୍ ର ଚିକିତ୍ସାରେ ମଧ୍ୟ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ।
କିପରି ଖାଇବେ। ପ୍ରତିଦିନ ଅଶ୍ୱଗନ୍ଧାରେ ଚା ତିଆରି କରି ଏହାକୁ ପିଅନ୍ତୁ।
ରସୁଣ: ପ୍ରଜନନ ସମସ୍ୟା ଥିବା ପୁରୁଷଙ୍କ ପାଇଁ ରସୁଣ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଲାଭଦାୟକ ଅଟେ। ରସୁଣ ଶୁକ୍ରାଣୁ ଉତ୍ପାଦନ ବୃଦ୍ଧିରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ। ଏଥିରେ ଥିବା ଆଲିସିନ୍ ନାମକ ଯୌଗିକ ପୁରୁଷ ଅଙ୍ଗକୁ ରକ୍ତ ପ୍ରବାହକୁ ବଢ଼ାଇଥାଏ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ଯେକୌଣସି ପ୍ରକାରର କ୍ଷତିରୁ ରକ୍ଷା କରିଥାଏ। ଏଥିରେ ସେଲେନିୟମ୍ ନାମକ ଅନ୍ୟ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଏନଜାଇମ୍ ଥାଏ, ଯାହା ଶୁକ୍ରାଣୁ ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧିରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ।
କିପରି ଖାଇବେ। ପ୍ରତିଦିନ ସକାଳେ ୩-୪ ଟି ରସୁଣ ଖାଇବା ଦ୍ୱାରା ବୀଜାଣୁ ପରିମାଣ ବଢ଼ିଥାଏ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ ମସୁର ଡାଲି ଏବଂ ପନିପରିବାରେ ମିଶାଇ ଏହାକୁ ଖାଆନ୍ତୁ।
ଡିମ୍ବିରି : ଭିଟାମିନ୍, ମିନେରାଲ୍ସ, ପ୍ୟାଣ୍ଟୋଥେନିକ୍ ଏସିଡ୍, ତମ୍ବା ଏବଂ ଫାଇବରରେ ଭରପୂର, ଡିମ୍ବିରି ପୁରୁଷଙ୍କ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଲାଭଦାୟକ ଅଟେ। ଏହାକୁ ଖାଇବା ଦ୍ୱାରା ପୁରୁଷମାନଙ୍କର ପର୍ଟିଲିଟି ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥାଏ। ପ୍ରତିଦିନ ଡିମ୍ବିରି ଖାଇବା ଦ୍ୱାରା ସେମାନଙ୍କର ଶୁକ୍ରାଣୁ ସଂଖ୍ୟା ବଢ଼ିଥାଏ।
କିପରି ଖାଇବେ। କ୍ଷୀରରେ ଡିମ୍ବିରି ମିଶ୍ରିତ କରି ପିଅନ୍ତୁ। ସ୍ନାକ୍ସ ପରି ଖାଇପାରିବେ।
ଅଖ୍ରୋଟ : ଓମେଗା ଫ୍ୟାଟି ଏସିଡ୍ର ଏକ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ଉତ୍ସ, ଅଖ୍ରୋଟ୍ ଶୁକ୍ରାଣୁ ସଂଖ୍ୟା ବଢ଼ାଇବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା ସହିତ ଶୁକ୍ରାଣୁର ଜୀବନ ବଢ଼ାଇଥାଏ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ଆକାରରେ ମଧ୍ୟ ଉନ୍ନତି ହୋଇଥାଏ।
କିପରି ଖାଇବେ। ପ୍ରତିଦିନ ମୁଠାଏ ଅକ୍ରୋଟ୍ ଖାଆନ୍ତୁ। ଆପଣ ସାଲାଡରେ ମିଶାଇ ଖାଇପାରିବେ।
କିସମିସ୍: ଏଥିରେ ଭିଟାମିନ୍ ଏ ଭରପୂର ଅଟେ। କିସମିସ୍ ଖାଇବା ଦ୍ୱାରା ପୁରୁଷଙ୍କ ଶୁକ୍ରାଣୁ ସଂଖ୍ୟା ଏବଂ ଶୁକ୍ରାଣୁ ଗୁଣ ବଢ଼ିଥାଏ, କିନ୍ତୁ କିସମିସ୍ ଖାଇବା ପୂର୍ବରୁ ମଧୁମେହ ରୋଗୀମାନେ ଡାକ୍ତରଙ୍କ ସହିତ ପରାମର୍ଶ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ।
କିପରି ଖାଇବେ। ମିଠା ମିଶ୍ରଣରେ ମିଶାନ୍ତୁ କିମ୍ବା ସ୍ନାକ୍ସ ଭାବରେ ଖାଆନ୍ତୁ।
ଖଜୁରୀ : ଖଜୁରୀଗୁଡ଼ିକରେ ଏପରି ପୋଷକ ତତ୍ତ୍ୱ ରହିଥାଏ, ଯାହା ପୁରୁଷମାନଙ୍କଠାରେ ଶୁକ୍ରାଣୁ ସଂଖ୍ୟା ଏବଂ ଗୁଣବତ୍ତା ବୃଦ୍ଧିରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ। ଏହାକୁ ପ୍ରତିଦିନ ଖାଇବା ଦ୍ୱାରା ପୁରୁଷମାନଙ୍କର ପ୍ରଜନନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସୁସ୍ଥ ରହିଥାଏ। ଏହା କେବଳ ପୁରୁଷଙ୍କ ପାଇଁ ସହାୟକ ନୁହେଁ ବରଂ ମହିଳାମାନଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଶକ୍ତି ବଢ଼ାଇବାରେ ମଧ୍ୟ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ।
କିପରି ଖାଇବେ। ଯେତେବେଳେ ତୁମେ ଭୋକିଲା ଅନୁଭବ କରିବ, ଖଜୁରୀ ଖାଇପାରିବେ
କଖାରୁ ମଞ୍ଜି : କଖାରୁ ମଞ୍ଜିରେ ଆଣ୍ଟିଅକ୍ସିଡାଣ୍ଟ, ଫାଇଟୋଷ୍ଟେରୋଲ ଏବଂ ଆମିନୋ ଏସିଡ୍ ଭରପୂର ଅଟେ ଯାହା ପୁରୁଷଙ୍କ ପ୍ରଜନନ କ୍ଷମତା ବଢ଼ାଇବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ।
କିପରି ଖାଇବେ। ଆପଣ ଏହାକୁ ସାଲାଡରେ ଟପିଙ୍ଗ୍ ଭାବରେ ଖାଇପାରିବେ କିମ୍ବା ଯେତେବେଳେ ଆପଣ ଭୋକିଲା ଅନୁଭବ କରିବେ ଆପଣ ଏହାକୁ ସ୍ନାକ୍ସ ଭାବରେ ଖାଇପାରିବେ।
ଏହା ଖାଇବା କିମ୍ବା ପାନୀୟ ଭାବରେ ନେଲେ ପୁରୁଷଙ୍କ ଶୁକ୍ରାଣୁର ପରିମାଣ ଏବଂ ଗୁଣ କମିଯାଏ
ମଦ୍ୟପାନ: ଏହା ଅନେକ ଅଧ୍ୟୟନ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରମାଣିତ ହୋଇଛି ଯେ ଅତ୍ୟଧିକ ମଦ୍ୟପାନ କଲେ ଶୁକ୍ରାଣୁର ଅସ୍ୱାଭାବିକ ଉତ୍ପାଦନ ହୋଇପାରେ।
ଆରେଟେଡ୍ ଏବଂ କାର୍ବୋନେଟେଡ୍ ପାନୀୟ: ମଦ୍ୟପାନ ପରି, ଏରେଟେଡ୍ ଏବଂ କାର୍ବୋନେଟେଡ୍ ପାନୀୟ ପିଇବା ଶୁକ୍ରାଣୁ ଉତ୍ପାଦନକୁ ଅଧିକ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଏ। କାର୍ବୋନେଟେଡ୍ ପାନୀୟରେ ଆସପାର୍ଟେମ୍ ନାମକ ଏକ ପଦାର୍ଥ ଥାଏ, ଯାହା ଶୁକ୍ରାଣୁ ଗଣନା ଏବଂ ଗୁଣ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ।
ଜଙ୍କ ଫୁଡ୍: ଜଙ୍କ ଫୁଡ୍ ଖାଇବା ଦ୍ୱାରା କେବଳ ଓଜନ ବୃଦ୍ଧି ହୁଏ ନାହିଁ, ବରଂ ଉର୍ବରତା ମଧ୍ୟ ବାଧା ପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏ। ସେହିଭଳି ଅତ୍ୟଧିକ ପରିମାଣର ଚର୍ବି ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଉର୍ବରତା ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ।
ଧୂମପାନ: ଧୂମପାନ ଶୁକ୍ରାଣୁର ଗୁଣ ଉପରେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ। ଅତ୍ୟଧିକ ଧୂମପାନ ଶୁକ୍ରାଣୁ ଗଣନାକୁ ହ୍ରାସ କରିଥାଏ, ଯେଉଁଥିପାଇଁ ପୁରୁଷମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବନ୍ଧ୍ୟାକରଣ ସମସ୍ୟା ହୋଇପାରେ।
