ରାଞ୍ଚି ୧୭-୨ (ଓଡ଼ିଆ ପୁଅ) ଆପଣ ଜାଣିଛନ୍ତିକି ଲିଭ୍ ଇନ୍ ସମ୍ପର୍କ କେବେ ର? ବୋଧ ହୁଏ ଏହା ଆଫଣଙ୍କୁ ନୂଆ ନୂଆ ତଥା ଆଧୁନିକ ସମ୍ପର୍କ ପରି ଲାଗୁଥିବ। ବଡ଼ ବଡ଼ ମେଟ୍ରୋ ସହର ହେଉ କିମ୍ବା ଏକ ପ୍ରଗତିଶୀଳ ସହର ହେଉ ଏବେ ଏହା ଯୁବ ପିଢ଼ୀ ମଧ୍ୟରେ ବେଶ ପରିଚିତ। କିନ୍ତୁ ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ ପରି ଏକ ରାଜ୍ୟରେ ତାହା ପୁଣି ଆଦିବାସୀ ବହୁଳ ଅଞ୍ଚଳରେ ମଧ୍ୟ ଲିଭ୍ ଇନ୍ ରିଲେସନ୍ ବହୁ ପୁରୁଣା ଦିନରୁ ଚାଲି ଆସିଛି ଏହା ହୁଏତ ଆପଣଙ୍କୁ ଜଣା ନଥିବ। ଝାଡଖଣ୍ଡର ଗୁମ୍ଲା ଜିଲ୍ଲାରେ ଏଭଳି ଲିଭ୍ ଇନ୍ ରିଲେସନ୍ ଅତ୍ୟନ୍ତ ପୁରୁଣା। ଏଠାରେ ଗତକାଲି ପଚାଶ ଦମ୍ପତି ଏକାଠି ବିବାହ କରିଛନ୍ତି ଯେଉଁମାନେ ବିବାହ ବିନା ଲିଭ-ଇନ୍ ସମ୍ପର୍କରେ ରହୁଥିଲେ। ଜଣେ ଦମ୍ପତି ଚାଳିଶ ବର୍ଷ ଧରି ବିବାହ ବିନା ବୈବାହିକ ଜୀବନ ବିତାଉଥିଲେ। କେବଳ ସେତିକି ନୁହେଁ ତାଙ୍କର ପୁଅ ବୋହୂ ମଧ୍ୟ ବାର ବର୍ଷ ହେବ ଲିଭ ଇନ୍ ରିଲେସନ୍ରେ ରହୁଥିଲେ। ସବୁଠାରୁ କୌତୁହଳର ବିଷୟଯେ, ଗୋଟିଏ ବିବାହ ମଣ୍ଡପରେ ବାପା, ପୁଅ, ଶ୍ୱଶୁର, ଜ୍ୱାଇଁ ଏବଂ ଭାଇ, ଭଉଣୀ ଏବଂ ମାଉସୀଙ୍କର ବିବାହ ମଧ୍ୟ ସମ୍ପର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଛି ଯେଉଁମାନେକି ବିବାହ ନକରି ଲିଭ୍ଇନ୍ ରିଲେସନ୍ରେ ରହୁଥିଲେ। ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ, ସାରନା ଏବଂ ହିନ୍ଦୁ ଥିଲେ। ସେମାନଙ୍କର ଧର୍ମ ଅନୁଯାୟୀ, ଉକ୍ତ ଧର୍ମର ପ୍ରଥା ଅନୁଯାୟୀ ବାବାହ କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଛି।
ଆପଣ କେବଳ ଅନୁଭବ କରିପାରିବେ ଯେ ବିବାହ ବିନା ଚାଳିଶ ବର୍ଷ ଧରି ସ୍ୱାମୀ-ସ୍ତ୍ରୀ ଭଳି ଜୀବନଯାପନ କରୁଥିଲେ। ଏହି ମଣ୍ଡପରେ ୬୨ ବର୍ଷିୟ ପାକୋ ଜୋରା ଏବଂ ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀ ସୋମାରି ମଧ୍ୟ ବିବାହ କରିଛନ୍ତି। ସେହି ମଣ୍ଡପରେ ତାଙ୍କ ପୁଅ ଜିତେନ୍ଦ୍ର ଏବଂ ପୂଜା ବିବାହ କରିଥିଲେ, ଯେଉଁମାନେ ସ୍ୱାମୀ-ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପରି ୧୨ ବର୍ଷ ଧରି ବିନା ବିବାହରେ ରହୁଥିଲେ। ପ୍ରଥମ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ସମାରୋହ ପାଇଁ ପାକୋ ଜୋରା ବିବାହ କରିଥିଲେ। ଏବଂ ତାଙ୍କ ନାତି ମଧ୍ୟ ବିବାହ ଉତ୍ସବରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ। ସମାନ ମଣ୍ଡପରେ ଜେମ୍ସ ଆଇଣ୍ଡ, ତାଙ୍କ ଭଉଣୀ ଶିବାନୀ ଏବଂ ମାଉସୀ ଅନିମା ମଧ୍ୟ ବିବାହ କରିଥିଲେ। ଆଠଟି ସନ୍ତାନର ପିତା କରିସ୍ମା ଖଡିଆଙ୍କ ବୟସ ୪୯ ବର୍ଷ ଏବଂ ସେ ରୋପାନିଙ୍କ ସହ ୨୫ ବର୍ଷ ଧରି ସ୍ୱାମୀ-ସ୍ତ୍ରୀ ଭାବରେ ରହୁଛନ୍ତି। ତାଙ୍କ ଝିଅ କିରଣ ମଧ୍ୟ ମନୀଷଙ୍କ ଲିଭ୍ -ଇନ୍ ସଂପର୍କରେ ଥିଲେ। ସମାନ ମଣ୍ଡପରେ ସେମାନେ ମଧ୍ୟ ବିବାହ କରିଥିଲେ। ଏହି ବିବାହ ଗୁମ୍ଲାର ବେସିଆର ସରନା ମଇଦାନରେ ହୋଇଥିଲା। ରାଞ୍ଚିର ନିମିତ ନାମକ ଏକ ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବୀ ସଂଗଠନ ଦ୍ୱାରା ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆୟୋଜିତ ହୋଇଥିଲା।
ପରମ୍ପରା ଏବଂ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ହେଉଛି ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ବିବାହ ଏବଂ ସାତ ଫେରା ନ ନେବାର ଏକ କାରଣ। ଆଦିବାସୀ ସମାଜରେ ଭୋଜି ନ ଦେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିବାହ ସାମାଜିକ ସ୍ୱୀକୃତି ପାଇବ ନାହିଁ। ଦାରିଦ୍ରତା ହେତୁ ଏଭଳି ଲୋକମାନେ ସମାଜକୁ ଭୋଜି ଦେଇ ପାରିନଥିଲେ, ସେଥିପାଇଁ ସେମାନେ ସାମାଜିକ ବିବାହ କରିପାରିନଥିଲେ। ଘୁସୁ ବା ଧୁକନି ମଧ୍ୟ ବିବାହର ଏକ ପରମ୍ପରା। ଯେତେବେଳେ ଗୋଟିଏ ଝିଅ ପୁଅକୁ ପସନ୍ଦ କରେ, ସେ ଜବରଦସ୍ତ ତା ଘରକୁ ଯାଇ ତା ସହିତ ରହେ। ଆଦିବାସୀ ସମାଜରେ ଏପରି ବିବାହ ମଧ୍ୟ ସାମାଜିକ ଭାବରେ ଗ୍ରହଣୀୟ। ପରେ ସେଠାରେ ସାତ ଫେରା ଏବଂ ଏକ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ବିବାହ ହୋଇଥାଏ। ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡରେ ଏହିପରି ଜନ ବିବାହ ବେଳେବେଳେ ହୋଇଥାଏ। ଅନେକ ସାମାଜିକ ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବୀ ସଂଗଠନ ବ୍ୟବଧାନ ପରେ ଏହିପରି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆୟୋଜନ କରିଥାନ୍ତି।