ପରଂପରା ଅନୁଯାୟୀ ଦଶହରା କୃଷ୍ଣ ଅଷ୍ଟମୀ/ ମୂଳାଷ୍ଟମୀ ଦିନ ମନ୍ଦିର ମଧ୍ୟରେ ମାଆଙ୍କ ମସ୍ତକ ଧାରଣ ନୀତି ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥାଏ । ଛପନ ଉପଚାରରେ ପୂଜା ହୋଇ ପରଂପରା ଅନୁଯାୟୀ ଦୁର୍ଗେøାତ୍ସବ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଥାଏ । ଏକପକ୍ଷ ବ୍ୟାପି ମାଆଙ୍କ ପୂଜା ପରେ ଶୁକ୍ଳପକ୍ଷ ଅଷ୍ଟମୀ ଗତ ନବମୀ ସନ୍ଧି ସମୟରେ ମାଆ ମାଣିକେଶ୍ୱରୀଙ୍କ ଛତର ରାଜବାଟୀସ୍ଥିତ ମନ୍ଦିର ମଧ୍ୟରୁ ପ୍ରାୟ ସାଢେତିନି କି.ମି. ଦୂର ସହର ଉପକଣ୍ଠସ୍ଥିତ ଜେନାଖାଲକୁ ନିଆଯାଇଥାଏ । ଜେନାଖାଲ ଠାରେ ପରଂପରା ଅନୁସାରେ ଗୁପ୍ତପୂଜା କରାଯିବା ପରେ ମାଆଙ୍କ ଛତରକୁ ସେବାୟତମାନେ ଧାରଣ କରି ଶୋଭାଯାତ୍ରାରେ ମନ୍ଦିରକୁ ନିଆଯାଇଥାଏ । ଚଳିତ ବର୍ଷ କେବଳ ହାତଗଣତି ଭକ୍ତଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତିରେ ଏବଂ ମାତ୍ର ଗୋଟିଏ ଘୁମୁରା ଦଳରେ ଶୋଭାଯାତ୍ରା ଅନୁଷ୍ଠିତ କରାଯାଇଥିଲା । ମାଆଙ୍କ ଛତର ଯାତ୍ରା ସମୟରେ ମାନସିକଧାରୀମାନେ ବଳି ଦେଇଥାନ୍ତି । ଚଳିତ ବର୍ଷ କୋଭିଡ ଯୋଗୁଁ ନିରାଡମ୍ବର ଭାବେ ଛତରଯାତ୍ରା ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଯାଇଥିବା ବେଳେ ମାଆଙ୍କ ପର୍ବ ମଧ୍ୟ ଅନୁରୂପଭାବେ ଜ୍ୟୋତୀଷିୟ ମତାନୁସାରେ ମଳମାସ ପଡିଯାଇଥିବା ହେତୁ ତିନିପକ୍ଷ ପାଳନ କରାଯାଇଥିବା ପ୍ରକାଶ । ସବୁଠାରୁ ଭାବାବେଗର ବିଷୟ ହେଲା ମାଆଙ୍କ ଛତର ମନ୍ଦିରରୁ ବାହାରି ଜେନାଖାଲକୁ ଯିବାପରେ ମନ୍ଦିର ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ପାରା ଗୁଡିକ ଛାଡି ଦିଆଯାଇଥାଏ । ପାରାମାନେ ସିଧା ୍ାଇ ଜେନାଖାଲକୁ ପହଂଚି ମାଆଙ୍କ ଛତର ଉପରେ ବସି ପୁଣି ମନ୍ଦିରକୁ ଆସିଥାନ୍ତି । ହଗଳି ଓ ବଜାବାଜଣା ହେଲେ ମଧ୍ୟ କେବେହେଲେ ପାରା ଛତର ଉପରୁ ଉଡେନାହିଁ । ଛତର ଉପରେ ହିଁ ବସିରହିଥାଏ । କଳାହାଣ୍ଡିର ମାଣିକ୍ୟ ଦେବୀ ମାଣିକେଶ୍ୱରୀଙ୍କ କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନନ୍ୟ । ପରଂପରା ମଧ୍ୟ ଅନନ୍ୟ । ଭକ୍ତବତ୍ସଳା ମାଆଙ୍କ ପାଖରୁ କେହିଭକ୍ତ କେବେହେଲେ ଖାଲିହାତରେ ଫେରିନାହିଁ ବୋଲି ଭକ୍ତମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବିଶ୍ୱାସ ରହିଛି ।
କଳାହାଣ୍ଡିର ଅଧିଷ୍ଠାତ୍ରୀ ଦେବୀ ମାଣିକ୍ୟ ଦେବୀ ମାଆ ମାଣିକେଶ୍ୱରୀଙ୍କ ଏକ ଅଂଶ ଥୁଆମୂଲ ରାମପୁର ଠାରେ ମଧ୍ୟ ରହିଥିବାରୁ ସେଠାରେ ମଧ୍ୟ ଅନୁରୂପ ଭାବେ ପରଂପରା ଅନୁଯାୟୀ ଛତରଯାତ୍ରା ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥାଏ । ଚଳିତ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟ ପରଂପରା ଅନୁଯାୟୀ ସରକାରୀ ନିୟମ ପାଳନ ପୂର୍ବକ ଛତରଯାତ୍ରା ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଯାଇଛି ।
